فینتک یا فناوری مالی کاربرد نوآورانه فناوری در ارائه خدمات مالی است. این واژه معادل Financial technology یا FinTech صنعتی در فضای اقتصادی است و مقصود از آن کمپانی‌هایی است که از طریق تکنولوژی در تلاش برای کارآمد کردن خدمات مالی هستند.
این اصطلاح آنقدرها هم اصطلاح جدیدی نیست و سال‌هاست که با آن آشنا هستیم؛ به عنوان مثال، دستگاه‌های عابر بانک به عنوان نشانه‌های اولیه ظهور فینتک شناخته می‌شوند. اما فینتک توانسته در سال‌های اخیر به خوبی راه جداگانه‌ای برای خود ایجاد کرده و به پیشرفت قابل ملاحظه‌ای برسد. این روزها می‌توان خدمات گسترده‌ای را از این حوزه دریافت کرد که از جمله این خدمات می‌توان به مدیریت حساب‌ها، سهام تجاری، پرداخت هزینه‌ها و فاکتورها و مدیریت بیمه اشاره کرد.
در حقیقت به مدد فینتک نحوه دسترسی مصرف کنندگان به امور مالی آنها دستخوش تغییر شده و این تغییرات در یک سال گذشته و با وجود پاندمی کرونا، سرعت بیشتری نیز به خود گرفته است. شاید حتی بتوان گفت که کرونا باعث شد بیش از پیش بخواهیم بدانیم که فینتک چیست؟ چگونه در موقعیت‌های اینچنینی به ما کمک می‌کند. حوزه مالی از حوزه‌هایی است که چندان روی خوش به تغییرات نشان نمی‌دهد و به همین دلیل، می‌توان این فناوری را تهدیدی برای بانک‌ها و موسسات مالی سنتی دانست. طبق داده‌های سال 2016 افراد بین یک تا سه برنامه برای مدیریت امور مالی خود استفاده می‌کردند و به نظر می‌رسد که سرمایه‌گذاری در این صنعت در حال افزایش چشمگیری است.
استارت آپهای فعال در حوزه فین تک
در حال حاضر استارت‌آپ‌های مختلفی در حوزه فینتک در ایران شروع به کار کرده‌اند؛ اما این حوزه تنها محدود به استارت‌آپ‌ها نیست و ممکن است بنگاه‌های سنتی‌تر مانند بانک‌ها نیز در خدمات خود نوآوری‌هایی ارائه کنند. البته نباید فینتک را با خدمات الکترونیک بانک‌ها اشتباه گرفت. فراموش نکنید که فینتک، کاربرد فناوری در حوزه‌های مالی همراه با نوآوری است و صرف استفاده از فناوری فعالیت در این حوزه محسوب نمی‌شود. فراگیر شدن اینترنت و تکنولوژی‌های دیجیتال زمینه را برای ارائه خدمات نوآورانه مالی فراهم‌تر کرده است اما با این حال فناوری مالی لزوما محدود به فناوری اطلاعات و فضای آنلاین نیست و ممکن است به شیوه‌های خلاقانه دیگری نیز پیاده‌سازی شود. مثلا تولید اسکناس پلیمری که قابلیت شست‌وشو دارد یک فعالیت در حوزه فناوری مالی محسوب می‌شود.
فین تک و خطرات آن
- حقوق نامشخص: از آنجا که شرکت‌های FinTech در صنعت مالی تازه‌کار هستند، از مدل‌های تجاری متفاوتی برای ارائه‌دهندگان سنتی استفاده می‌کنند. این موضوع سبب شده تا تشخیص حقوق مشتریان هنگام مواجهه با مشکلات احتمالی دشوار شود.
- تصمیم‌گیری عجولانه: محصولات و خدمات مالی به‌صورت آنلاین و بدون ملاقات حضوری خرید و فروش می‌شوند. این امر سبب می‌شود تا مصرف‌کنندگان تصمیم‌گیری‌های عجولانه و ناآگاهانه داشته باشند.
- خطرات و ریسک‌های مرتبط با تکنولوژی: خرید محصولات و خدمات مالی در بستر آنلاین، مشتریان را در معرض خطرات مرتبط با تکنولوژی قرار می‌دهد؛ برای مثال ممکن است از اطلاعات شخصی مشتری سوءاستفاده شده و فرد قربانی جرائم سایبری شود.
- خطرات مالی: با وجود اینکه استفاده از تکنولوژی دسترسی و حق انتخاب مصرف‌کنندگان را افزایش می‌دهد، برای افرادی که با نحوه استفاده از اینترنت و دستگاه‌های هوشمند مانند گوشی موبایل و تبلت آشنایی ندارند، با خطرات مالی همراه است.
علت اهمیت فین تک چیست؟
در سال‌های اخیر فراگیری و دسترس‌پذیری تکنولوژی‌های جدید رفتار کاربران را تحت تاثیر قرار داده است. امروزه گوشی‌های هوشمند به بخش جدایی‌ناپذیر زندگی انسان‌ها تبدیل شده‌اند و آنها ترجیح می‌دهند تمام کارهای خود را به کمک گوشی هوشمند و با چند حرکت ساده انجام دهند. به لطف به وجود آمدن چنین شرایطی، شانس موفقیت خدماتی که روی گوشی‌های هوشمند ارائه می‌شوند بسیار زیاد است.
خدمات بانکی با تکیه بر تکنولوژی‌ها می‌تواند بسیار بهره‌ورتر باشد. تصور کنید یک عملیات بانکی را که در صورت مراجعه به شعبه یکی از بانک‌ها دست کم یک ساعت از زمان شما را می‌گیرد، بتوانید به راحتی با گوشی هوشمند خود و در مدت زمانی که انتظار آمدن اتوبوس را می‌کشید انجام دهید. این سرعت بالا در ارائه خدمات نه تنها برای کاربران که برای ارائه دهندگان خدمات نیز بسیار با اهمیت است. صنعت خدمات مالی پتانسیل بسیار زیادی برای بهر‌ه‌گیری از هوش‌مصنوعی و بیگ‌دیتا دارد. شرکت‌های فینتک از این پتانسیل‌ها بهره می‌برند و با جمع‌آوری اطلاعات حجیم و تحلیل و پردازش آنها بهره‌وری خدمات مالی را افزایش می‌دهند. این شرکت‌ها با خدمات خود سعی می‌کنند تا تجربه کاربر از خدمات مالی را تغییر دهند.
فین‌تک‌های معروف در ایران
حال که دانستیم فین تک چیست، می‌توانیم نگاه دقیق‌تری به وضعیت این حوزه در ایران بیاندازیم. قطعا کشورهایی که به دنبال رشد سریع‌تر در حوزه‌های مالی و اقتصادی هستند تا بتوانند با دیگر کشورهای جهان ارتباط اقتصادی بیشتری داشته باشند، باید از این فناوری‌ها نهایت بهره را ببرند. وضعیت آن نسبت به گذشته بهبود چشمگیری داشته و در سال‌های اخیر به این مقوله توجه ویژه شده است.
بازارهای سرمایه به وفور از این تکنولوژی استفاده می‌کنند و کسب و کارها هرچه بیشتر به آن روی آورده‌اند. سال‌های زیادی است که بخش مالی در ایران بسته به ضوابط و شرایط موجود و وجود تحریم‌های محدود کننده، تغییرات چندانی نداشته است. از این رو در سال‌های اخیر تقاضا برای خدمات مبتنی بر فناوری‌های جدید مورد استقبال قرار گرفته و رشد آنها افزایش یافته است. شاید در این حوزه ایران نسبت به کشورهای پیشرفته کمی عقب باشد اما سرعت رشد قابل قبولی دارد.
برخی از معروف‌ترین فین‌تک‌های ایرانی که ممکن است شما هم بارها با آنها کار کرده باشید شامل موارد زیر است:
-
پی پینگ یا خدمات پرداخت آنلاین
-
ایزی پی یا مرکز توسعه تجارت الکترونیکی
-
پی دات آی آر: ارائه دهنه خدمات آنلاین مالی، کیف پول الکترونیک و درگاه پرداخت
-
زرین پال: ارائه دهنده کیف پول و درگاه پرداخت آنلاین
-
پی پرس: درگاه پرداخت آنلاین، ایجاد و صدور فاکتور، درگاه پرداخت شخصی و صفحه پرداخت آزاد
-
دنگی پال: ارائه خدمات پرداخت گروهی
-
آیدی پی: درگاه پرداخت شخصی و سامانه و پوز مجازی برای تبدیل شماره کارت و حساب بانکی به یک آیدی مشخص
