اخیراً بانک سرمایهگذاری گلدمن ساکس گزارش داد که هوش مصنوعی (AI) میتواند جایگزین 300 میلیون شغل تماموقت شود؛ این عدد معادل یکچهارم مشاغل اروپا و آمریکا است. البته در طرف مقابل فرصتهای جدید کاری نیز شکل میگیرد.
حضور هوش مصنوعی در مشاغل مختلف در نهایت میتواند ارزش کل سالانه کالاها و خدمات تولید شده در سطح جهان را 7 درصد افزایش دهد.
اما هوش مصنوعی چه مزایایی برای کارفرمایان خواهد داشت؟
بهرهوری بیشتر و مزد کمتر
میشل دونلان، وزیر فناوری بریتانیا به سان گفت که دولت او میخواهد مطمئن شود هوش مصنوعی روش کار را در بریتانیا تکمیل میکند، نه اینکه آن را مختل کند و از سوی دیگر مشاغل را بهتر میکند، نه اینکه آنها را نابود کند.
کارل بندیکت فری، مدیر آینده در کالج مارتین دانشگاه آکسفورد، میگوید: «تنها چیزی که من از آن مطمئن هستم این است که هیچ راهی وجود ندارد که بدانیم چند شغل با هوش مصنوعی مولد جایگزین خواهند شد.» او درست میگوید. از 300 میلیون تا 85 میلیون اعداد مختلفی برای شغلهای در خطر نابودی گزارش شده است. این تنوع گسترده نشان از نگاههای متفاوت دارد.
هوش مصنوعی تاکنون به شکل عمومی دو مزیت عمده داشته است؛ بهرهوری بیشتر و مزد کمتر. هوش مصنوعی میتواند 24 ساعت کار کند و خطاهای روزمره کمتری نشان دهد؛ هرچند خطاهای شناختی میتواند دردسرساز باشد. از طرف دیگر در برابر این کار 24 ساعته در بسیاری از موارد حقوق کمتری نسبت به نیروی کار انسانی میگیرد.
اما الزاماً این موارد به از دست رفتن مشاغل منجر نمیشود یک تحقیق در بریتانیا نشان داده که معرفی فناوری GPS و پلتفرمهایی مانند اوبر ارزش بلد بودن کوچهپسکوچهها توسط رانندگان را از بین برد. ناگهان شناختن تمام پیچوخمهای خیابانهای لندن ارزش بسیار کمتری پیدا کرد. این مسئله رانندگان را بیکار نکرد بلکه دستمزد آنان را کاهش داد. بر اساس تحقیقات، درآمد رانندگان 10 درصد کاهش یافت. اوبر هم چنین تأثیری داشت. هرچند سرویسهای سنتی اجاره خودرو تقریباً از بازار کنار رفتند، اما رانندگان با درآمدی کمتر به کار خود ادامه دادند. البته برخی رانندگان هم از بازار کنار کشیدند که در برابرش برخی دیگر وارد بازار شدند. این نکته را هم باید گفت که در این سناریو در برابر کاهش دستمزد، سختی کار رانندگان کمی کاهش یافت.
در طی چند سال آینده، هوش مصنوعی مولد احتمالاً تأثیرات مشابهی بر مجموعه گستردهتری از وظایف خلاقانه خواهد داشت.
درسی از گذشته برای آینده
بر اساس تحقیقات منتشر شده امروز 60 درصد کارگران در مشاغلی فعال هستند که در سال 1940 وجود نداشت، اما تحقیقات دیگر حاکی از آن است که تغییرات تکنولوژیکی در دهه 1980 کارگران را چنان به سرعت بیکار کرد که برخی فرصت ورود به مشاغل تازه ایجاد شده را نداشتند.
در نتیجه اگر هوش مصنوعی مولد مانند پیشرفتهای قبلی فناوری اطلاعات باشد، میتوان نتیجه گرفت که این موج جدید اشتغال را در کوتاه مدت کاهش دهد، اما در میانمدت شغلهای جدید بخش عمده مشکل را حل میکنند.
البته واقعیت این است که دامنه تأثیر بلندمدت هوش مصنوعی بسیار نامشخص است و بسته به این دارد که هوش مصنوعی با چه سرعتی پیش برود و در کجا قابل تخمین شود. در نتیجه تمام حرفهای مطرح شده در حوزه اشتغال تئوریهایی است که به زودی مورد سنجش قرار میگیرد.
در ادامه با هم نگاهی به چند آمار جالب تأثیر رباتها بر مشاغل خواهیم داشت؛ آمارهایی که شاید ذهن ما را نسبت به آینده تأثیر هوش مصنوعی بر مشاغل روشن کنند و نیمه خالی لیوان را نشان ما دهند.
امروز 2.25 میلیون ربات صنعتی در حال کار هستند
در 20 سال گذشته تعداد رباتهای مورد استفاده در بخش صنعت سه برابر شده است و این روند بههیچوجه قصد کند شدن ندارد. پیشبینی میشود که تعداد رباتهایی که مشاغل را به عهده میگیرند در 10 سال آینده به 20 میلیون دستگاه برسد؛ این یعنی رشدی نزدیک به 10 برابر. در این میان چین تا سال 2030 به تنهایی حدود 14 میلیون ربات صنعتی خواهد داشت.
اتوماسیون 1.7 میلیون شغل را نابود کرده است
آمارهای اتوماسیون نشان میدهد که میزان مشاغل از دست رفته به دلیل فناوری نیز از روند رشد فعالیت رباتهای پیروی کرده است. بر اساس گزارشهای موجود از سال 2000، 1.7 میلیون شغل تنها در بخش تولید از بین رفته است.
رباتها تنها یکی از شغلهای سرشماری 1950 آمریکا را نابود کردند
اگر به سرشماری 1950 ایالات متحده نگاهی بیندازیم، خواهیم دید که از 270 شغل با جزئیات ذکر شده، تنها یک شغل به دلیل اتوماسیون نابود شده است؛ این شغل “اپراتور آسانسور” است. این آمار همچنین نشان میدهد که 232 مورد از مشاغل ذکر شده هنوز وجود دارند، در حالی که 32 شغل به دلیل کاهش تقاضا از بین رفتهاند و نه ورود رباتها به صنعت.
37درصد از کارگران جوان آمریکایی نگران از دست شغل خود به رباتها هستند
بیش از یکسوم از کارگران آمریکایی 18 تا ۲۴ساله نگران ارتباط بین رباتها و از دست دادن شغل خود هستند. این قابلدرک است، چون آمار از دست دادن شغل نشان میدهد که بخش بزرگی از جمعیت در این گروه سنی در موقعیتهایی کار میکنند که به راحتی میتوان آنها را اتوماتیک کرد.
بیش از 3.5 میلیون کامیوندار نگران کامیونهای خودران هستند
پیشرفتهای اخیر در هوش مصنوعی باعث شده است که میلیونها راننده کامیون در سراسر ایالات متحده در مورد شغل خود احساس نگرانی کنند. آیا تأثیر اتوماسیون بر اشتغال در این صنعت قابل احساس است؟
پاسخ مثبت و منفی است/ آمار مشاغل جایگزین هوش مصنوعی نشان میدهد که اگرچه صنعت حملونقل به طور عمده تحت تأثیر اتوماسیون قرار میگیرد، اما کامیونهای خودران چیزی نیستند که به زودی جایگزین رانندگان واقعی شوند. ویژگیهای خودران احتمالاً به زودی در کامیونها پیادهسازی خواهند شد، اما بعید است کسی کامیون را بدون راننده برای مواقع حساس راهی جاده کند.
70 درصد از مشاغلی که قابلیت اتوماتیک شدن دارند در اختیار زنان قرار دارند
طبق تحقیقات، اتوماسیون 1.5 میلیون شغل در انگلستان را به شدت تهدید میکند. مشاغلی که در معرض خطر اتوماسیون هستند معمولاً شامل پیشخدمت، صندوقدار و کارکنان بار و غیره است. نکته قابل توجه این است که اکثر موقعیتهایی که در معرض رباتیک شدن هستند، توسط زنان اشغال شده است.
25 درصد مشاغل آمریکا در خط اول اتوماتیک شدن هستند
یکچهارم تمام موقعیتهای کاری در ایالات متحده میتوانند به لیست مشاغلی بپیوندند که با فناوری جایگزین خواهند شد. آمار مشاغل از دست رفته به خاطر روباتها نشان میدهد که این مشاغل بیشتر در صنعت خدمات و تولید هستند. همه آنها شامل کارهای تکراری و بدون نیاز به مهارت هستند و ماشینها میتوانند حداقل 70٪ از آن را انجام دهند. این عدد در آمریکا معادل 36 میلیون موقعیت شغلی است که توسط انسان اشغال شده است.
36 درصد دیگر از موقعیتهای شغلی در ایالات متحده در معرض خطر متوسط هستند، زیرا ماشینها میتوانند 30 تا 70 درصد از وظایف مربوط به آن حوزه را انجام دهند.
1.6 شغل حوزه تولید به ازای هر ربات جدید از بین میرود
آمار اتوماسیون و از دست دادن شغل نشان میدهد که یک ربات که در صنعت تولید فعال است جایگزین 1.6 کارگر میشود. یک واقعیت نگرانکننده در این روند این است که کارگران تولیدی جایگزین شده با ربات احتمالاً به سمت صنایعی میروند که به همان اندازه در معرض ورود رباتها هستند؛ صنایعی مانند حملونقل، تعمیر و نگهداری و ساختوساز.
تا سال 2030 ممکن است 20 میلیون شغل حوزه تولید نابود شوند
همانطور که آمارها و برآوردهای بیکاری فناوری نشان میدهد، صنعت تولید به تنهایی میتواند در 10 سال آینده 20 میلیون موقعیت شغلی را به رباتها واگذار کند. این تعداد مشاغل از دست رفته 8.5 درصد از نیروی کار تولیدی جهانی را تشکیل میدهد که بههیچوجه عدد کمی نیست.
ممکن است تا سال 2030 تا 375 میلیون شغل نابود شود
برآوردها نشان میدهد که بین 75 تا 375 میلیون کارگر در سراسر جهان و در تمام صنایع ممکن است تا سال 2030 به دلیل اتوماسیون، ورود رباتها و هوش مصنوعی بیکار شوند. این بدان معناست که تعداد مشاغل از دست رفته به دلیل اتوماسیون تا سال 2030 3 تا 14 درصد از نیروی کار جهان را تشکیل میدهد.
