یکی از مهم‌ترین مسائلی که درگیری ذهنی دائمی سرمایه‌گذاران فضای رمزارزها است، تشخیص کف بازار خرسی و سقف بازار گاوی است. برای این کار خاص – یعنی تشخیص کف و سقف بازار – یکی از بهترین ابزارهای موجود «تحلیل آنچین» است.

شاخص قیمت تحقق یافته چیست؟

یکی از ساده‌ترین و در عین حال کاربردی‌ترین شاخص‌های آنچین شاخص «قیمت تحقق یافته‌ (Realized Price)» است. این شاخص یکی از اساسی‌ترین اجزای تشکیل‌دهنده شبکه بیت کوین یعنی UTXOها را بررسی می‌کند. همان‌طور که می‌دانید UTXOها شبیه به «رسید واریز وجه» هستند. هر UTXO در یک تاریخ خاص ایجاد شده است و به مقدار خاصی بیت کوین اشاره می‌کند. در واقع بیت کوین چیزی نیست جز عدد نوشته شده روی این رسیدها.

حال هر کدام از UTXOها با توجه به مقدار بیت کوینی که حاوی آن هستند و قیمت بیت کوین در زمان ایجاد UTXO یک «ارزش زمان شکل‌گیری» دارند. مثلا اگر یک UTXO حاوی ۱۰ بیت کوین باشد و در سال ۲۰۱۸ که قیمت بیت کوین مثلا ۳۰۰۰ دلار بود شکل گرفته باشد، «ارزش زمان شکل‌گیری» برای این UTXO برابر با ۳۰٬۰۰۰ = ۱۰ * ۳ دلار است.

اگر «ارزش زمان شکل‌گیری» را برای تمام UTXO شبکه بیت کوین با هم جمع کنیم، به عددی می‌رسیم که به آن «ارزش تحقق یافته یا Realized Cap» می‌گویند. همچنین اگر ارزش تحقق یافته را در هر زمان بر تعداد کل بیت کوین‌های موجود تا آن زمان تقسیم کنیم، به عددی می‌رسیم که به آن «قیمت تحقق یافته یا Realized Price» می‌گویند.

قیمت تحقق یافته یا قیمت خرید میانگین

با تعریفی که از قیمت تحقق یافته ارا‌ئه کردیم می‌توان فهمید که این شاخص به طور تقریبی میانگینی از قیمت خرید تمام بیت کوین‌های موجود در شبکه ارائه می‌دهد. به همین خاطر به این شاخص «قیمت خرید میانگین یا Average Cost Basis» هم گفته می‌شود.

البته باید تاکید کنیم که قیمت تحقق یافته تنها «تقریبی» از قیمت خرید میانگین است. چرا که خیلی از UTXOها بخاطر خرید بیت کوین ایجاد نشده‌اند. مثلا در هر بلاک اولین UTXO تراکنش کوین بیس است که ربطی به خرید بیت کوین ندارد و مربوط به خلق بیت کوین است. مثال دیگر، تراکنش‌های میان دو کیف پول متعلق به یک نفر است. برای مثال اگر شخصی که در سال ۲۰۰۹، فرضا ۱۰۰۰ بیت کوین را به قیمت ۱ دلار خریده باشد و در سال ۲۰۲۱ این ۱۰۰۰ بیت کوین را از کیف پول قدیمی خود به کیف پول جدیدی منتقل کند، این موضوع قیمت تحقق یافته بیت کوین را اندکی افزایش می‌دهد در حالیکه هیچ خریدی صورت نگرفته است. بنابر این قیمت تحقق یافته برابر با قیمت خرید میانگین نیست، هرچند که به آن نزدیک است.

نحوه دسترسی به چارت قیمت تحقق یافته

یکی از منابع بسیار مفید و رایگان برای تعقیب شاخص‌های آنچین شبکه بیت کوین، از جمله شاخص قیمت تحقق یافته، وبسایت lookintobitcoin است. در این وبسایت مجموعه متنوعی از شاخص‌های مهم آنچین به تفکیک هدف در اختیار کاربر قرار گرفته‌اند.

این وبسایت مفیدترین شاخص‌ها را دستچین کرده است و نمودارهای زیبایی برای آن‌ها طراحی کرده و در مورد هر شاخص و نحوه استفاده از آن توضیحات دقیق و ساده و کاملی ارائه کرده است. در نوار بالایی وبسایت، زیر منوی «Charts» در قسمت «ONCHAIN MARKET INDICATORS» شاخص «Realized Price» قابل مشاهده است:

در نمودار شاخص قیمت تحقق یافته، داده‌های تاریخی قیمت بیت کوین (منحنی مشکی) را در مقابل قیمت قیمت تحقق یافته (منحنی نارنجی) می‌بینیم:

استفاده از قیمت تحقق یافته برای تشخیص کف بازار خرسی

اکنون قصد داریم با مقایسه تاریخچه قیمت بیت کوین با قیمت تحقق یافته و تمرکز بر بازارهای خرسی قبلی، معیاری برای تشخیص کف بازار خرسی بدست آوریم.

زمانی‌که قیمت بازار بالاتر از قیمت تحقق یافته باشد، اکثر UTXOها در حال تجربه قیمتی بالاتر از زمان پیدایش خود هستند یا به بیان دیگر اکثر هولدرهای بیت کوین در سود هستند و همین‌طور برعکس. زمانی‌که قیمت بازار پایین‌تر از قیمت تحقق یافته باشد یعنی اکثر UTXOها در حال تجربه قیمتی پایین‌تر از زمان پیدایش خود هستند یا به بیان دیگر اکثر هولدرهای بیت کوین در ضرر هستند.

بنابراین می‌توان انتظار داشت در بازار گاوی، قیمت بازار عمدتا بالاتر از قیمت تحقق یافته باشد و در بازار خرسی، قیمت بازار به پایین‌تر از قیمت تحقق یافته سقوط کند. با توجه به تصویر پایین می‌بینیم که:

• در بازار خرسی ۲۰۱۵ قیمت بیت کوین به پایین‌تر از قیمت تحقق یافته رسید؛
• در بازار خرسی ۲۰۱۸ مجددا شاهد همین اتفاق بودیم اما با شدت کمتر؛
• در سقوط مقطعی مارچ ۲۰۲۰ (کرونا) قیمت بیت کوین برای مدتی کوتاه سطح حمایتِ قیمت تحقق یافته را از دست داد؛
• در بازار خرسی ۲۰۲۲ قیمت بیت کوین مدتی طولانی را پایین‌تر از سطح قیمت تحقق یافته سپری کرد.

اگر میزان افت قیمت بیت کوین از قیمت تحقق یافته را محاسبه و رسم کنیم به نمودار زیر می‌رسیم:

خط روند آبی رنگ در نمودار بالا نشان می‌دهد که با گذر زمان، میزان افت قیمت بیت کوین از قیمت تحقق یافته کاهش یافته است. همان‌طور که در نمودار بالا مشاهده می‌شود:

• کف بازار خرسی ۲۰۱۱ با سقوط قیمت بیت کوین تا ۶۱٪ کمتر از قیمت تحقق یافته شکل گرفت.
• کف بازار خرسی ۲۰۱۵ با سقوط قیمت بیت کوین تا ۴۳٪ کمتر از قیمت تحقق یافته شکل گرفت.
• کف بازار خرسی ۲۰۱۸ با سقوط قیمت بیت کوین تا ۳۰٪ کمتر از قیمت تحقق یافته شکل گرفت.
• در فلش کرش مارچ ۲۰۲۲ همزمان با کرونا، قیمت بیت کوین تا ۱۲٪ کمتر از قیمت تحقق یافته سقوط کرد.
• در بازار خرسی ۲۰۲۲ قیمت بیت کوین تا ۲۴٪ کمتر از قیمت تحقق یافته کاهش یافت.

بنابر این در بازار فعلی و بازارهای خرسی آینده می‌توان این خط روند صعودی آبی رنگ را زیر نظر داشت. زمانی که میزان کاهش قیمت بیت کوین از قیمت تحقق یافته به این خط روند نزدیک شود از نظر تاریخی نزدیک به کف قیمت بیت کوین هستیم.

به عبارت دیگر، زمانی‌که قیمت بیت کوین ۲۰ الی ۳۰ درصد کمتر از قیمت تحقق یافته باشد، وارد دوره «کف سازی» شده‌ایم و دوره‌های کف‌‌سازی به طور تاریخی زمان بسیار مناسبی برای سرمایه‌گذاری در بیت کوین هستند. برای مثال در بازار خرسی سال ۲۰۲۲، اولین باری که قیمت بیت کوین بیش از ۲۰٪ کمتر از شاخص قیمت تحقق یافته شد، به ۹ نوامبر (۱۸ آبان ۱۴۰۱) برمی‌گردد که در آن تاریخ کندل روزانه قیمت بیت کوین در سطح ۱۵٬۹۱۶ دلار بسته شد.

اگر بخواهیم شرایط بازار بیت کوین در زمان نگارش مقاله را با در نظر گرفتن شاخص قیمت تحقق یافته بررسی کنیم، باید بگوییم که می‌توان فرض کرد کف بازار خرسی اخیر در ۲۱ نوامبر ۲۰۲۲ با رسیدن قیمت بیت کوین به ۱۵٬۴۷۹ دلار که متناظر با ۲۴٪ کاهش از قیمت تحقق یافته بود، شکل گرفته است.

با وجود اینکه بعضی تحلیل‌گران برای ادامه سال ۲۰۲۳ احتمال ورود به دوره «رکود (Recession)» را مطرح می‌کنند، نویسنده مقاله بعید می‌داند که این اتفاق حتی در صورت وقوع، بتواند اثری شدیدتر از سقوط کرونا بر بازار بیت کوین بگذارد و باعث شود کف قیمت جدیدی ثبت شود.

پرسش و پاسخ

• قیمت تحقق یافته را چگونه حساب می‌کنند؟

حال هر کدام از UTXOها با توجه به مقدار بیت کوینی که حاوی آن هستند و قیمت بیت کوین در زمان ایجاد UTXO یک «ارزش زمان شکل‌گیری» دارند. اگر «ارزش زمان شکل‌گیری» را برای تمام UTXO شبکه بیت کوین با هم جمع کنیم به عددی می‌رسیم که به آن «ارزش تحقق یافته یا Realized Cap» می‌گویند و اگر ارزش تحقق یافته را در هر زمان بر تعداد کل بیت کوین‌های موجود تا آن زمان تقسیم کنیم، به عددی می‌رسیم که به آن «قیمت تحقق یافته یا Realized Price» می‌گویند.

• چگونه از قیمت تحقق یافته برای تشخیص کف بازار خرسی استفاده کنیم؟

با تحلیل بازارهای خرسی گذشته می‌توان دریافت زمانی‌که قیمت بیت کوین ۲۰٪ تا ۳۰٪ پایین‌تر از قیمت تحقق یافته (Realized Price) است، بازار خرسی در دوره «کف سازی» است. با در نظر گرفتن تاریخچه قیمت بیت کوین، این دوره معمولا زمان بسیار مناسبی برای سرمایه‌گذاری در بیت کوین بوده است.

جمع بندی

با نگاه به منحنی شاخص قیمت تحقق یافته می‌توان دریافت که این شاخص شبیه به نوعی میانگین متحرک برای قیمت بیت کوین عمل می‌کند. میانگین متحرکی که در مورد وضعیت بازار زیربنایی‌ترین داده‌های شبکه را مبنا قرار می‌دهد و شرایط بازار را بسیار واقع‌بینانه توصیف می‌کند.

زمانی که قیمت لحظه‌ای بیت کوین به پایین منحنی شاخص قیمت تحقق یافته سقوط می‌کند نزدیک به «دوره کف‌سازی» هستیم و ورود سرمایه به بازار بیت کوین در این دوره، معمولا در بلند مدت با بازده بسیار خوبی همراه بوده است.

منبع: میهن بلاکچین