برنامه نویسی در دنیای امروز به یکی از مهارت‌های پرکاربرد و مهم در بسیاری از کسب و کارها و صنایع بدل شده است. برنامه نویسی وب یا همان توسعه وب (Web Development) هم یکی از حوزه‌های محبوب در سال‌های اخیر بوده است.

وب به چه معناست؟

وب (Web) اصطلاحی رایج برای عبارت «World Wide Web» به معنی «تارنمای جهان‌گستر» و مخفف آن «WWW» است. به بیان ساده، وب بخشی از اینترنت محسوب می‌شود که وب سایت‌ها و صفحات متنی (و گرافیکی) را در بر می‌گیرد.

تارنمای جهان‌گستر در سال ۱۳۶۸ شمسی (۱۹۸۹ میلادی) توسط تیم برنرزلی (Tim Berners-Lee) در موسسه تحقیقاتی CERN واقع در شهر ژنو (Geneva) و کشور سوئیس اختراع شد. آقای تیم برنرزلی یک زبان نشانه‌گذاری جدید ایجاد کرد که همان HTML است.

وب سایت‌ها از صفحاتی تشکیل شده‌اند که با زبان HTML نوشته می‌شوند و همچنین می‌توان به وسیله ابرمتن (Hypertext) پیوندهایی را بین این صفحات ایجاد کرد.

برای دسترسی به وب و سایت‌های موجود در آن از نرم‌افزاری به نام مرورگر (Browser) استفاده می‌شود و طبیعتاً‌ باید به اینترنت هم متصل بود.

برنامه‌نویسی و انواع آن:

در کل ۲ نوع وبسایت داریم، وبسایت های استاتیک یا ایستا و وبسایت های داینامیک یا پویا.

وبسایت های استاتیک یا ایستا: وبسایت های ایستا یا استاتیک، به وبسایت هایی گفته می شود که محتوا ثابت است و به منظور اضافه کردن محتوای جدید، میباست مجدداً کدنویسی کرد.

مثلاً شما یک وبسایت دارید با ۵ صفحه و به منظور اضافه کردن صحفه جدید، می بایست مجدد کدنویسی کنید و سایر صفحات را نیز به منظور دسترسی به این صفحه، ویرایش کرده و پیوند به این صفحه جدید را ایجاد کنید. به این چنین وبسایت هایی، وبسایت ایستا گفته می شود.

وبسایت های داینامیک یا پویا: وبسایت های پویا، در مقابل وبسایت های ایستا قرار دارند و کار با این نوع وبسایت ها، به مراتب اسان تر و همینطور بهتر می باشد. در وبسایت های پویا، شما یکبار کدنویسی هسته را انجام می دهید و سپس با آسانی می توانید مطالب را منتشر کنید.

به طور مثال اگر با سرویس های بلاگدهی کار کرده و آشنایی داشته باشید، می توانید کی سایتی طراحی کنید که با استفاده از پنل مدیریت داده های را دریافت کرده و به صورت پویا در سایت نمایش دهد و در صورت انتشار مطلب و محتوای جدید، احتیاجی به کدنویسی نیست.

برنامه‌نویس وب به چه کسی می‌گویند؟

یک برنامه نویس وب یا همان توسعه دهنده وب، برنامه نویسی است که به طور مشخص با توسعه برنامه‌های کاربردی مبتنی بر وب سر و کار دارد.

برنامه نویسان وب در سازمان‌ها و شرکت‌های بزرگ و کوچک مشغول به کار می‌شوند. برخی از آن‌ها به صورت تمام وقت کار می‌کنند و برخی ممکن است به عنوان مشاور و به صورت مستقل با سازمان‌ها و شرکت‌ها همکاری داشته باشند. برنامه نویسی به صورت دورکار و خوداشتغالی (Freelance) نیز امروزه بسیار رایج است.

یک برنامه نویس وب می‌تواند در عناوین شغلی برنامه‌نویس فرانت‌اند (سمت کلاینت) یا برنامه نویس بک‌اند (سمت سرور) فعالیت کند که هر یک نیازمند تسلط بر زبان‌ها و مهارت‌های متفاوتی هستند.

به برنامه نویسی که با همه فناوری‌های وب در سمت کلاینت و سمت سرور آشنایی دارد و به آن‌ها مسلط است، برنامه نویس فول استک (Full-Stack Developer) گفته می‌شود.

بسته به میزان گستردگی یک پروژه یا سازمان، برنامه نویسان وب ممکن است با سایر افراد با عناوین شغلی مختلف مثل تولید کننده محتوا، مشاور بازاریابی،‌ مدیر پروژه، معمار نرم‌افزار و سایر موارد همکاری داشته باشد.

به طور کلی، برنامه نویسی وب را می‌توان در دو دسته برنامه نویسی وب سمت کلاینت (فرانت‌اند) و برنامه نویسی سمت سرور (بک‌اند) جای داد. پیچیدگی پروژه‌های برنامه نویسی وب متفاوت است و بسته به میزان پیچیدگی هر پروژه، ممکن است مراحل و کارهایی که انجام می‌شوند متفاوت باشد. به ساخت یک صفحه وب متنی ساده که تنها از HTML در آن استفاده شده است، برنامه نویسی وب گفته می‌شود. همچنین، توسعه یک وب اپلیکیشن تجاری مثل Gmail را هم برنامه نویسی وب یا همان توسعه وب می‌نامند.

اما به طور کلی می‌توان اجزا و بخش‌های مختلف در ساخت یک وب سایت یا وب اپلیکیشن تجاری را به موارد زیر دسته‌بندی کرد:

• مهندسی وب (Web Engineering)
• طراحی وب (Web Design)
• توسعه محتوا در وب (Web Content Development)
• ارتباط با کلاینت (Client Liasion)
• اسکریپت‌نویسی و برنامه‌نویسی سمت کلاینت و سمت سرور (بک‌اند))
• پیکربندی وب سرور (Web Server)
• پیکربندی‌های امنیتی شبکه (Network Security)
• توسعه تجارت الکترونیک (E-Commerce Development)

HTML، اولین زبان برنامه‌نویسی وب

HTML که سرواژه های Hypertext Markup Language می باشد، یک زبان نشانه گذاری می باشد که به منظور ایجاد ساختار و  قالب صفحه وب مورد استفاده قرار میگیرد.

به کمک آموزش HTML شما می توانید مشخص کنید که در صفحه وب خود چند بخش دارید و محتوای هر بخش را مشخص کنید.

به طور مثال می خواهید مشخص کنید که سایت شما ۴ قسمت با عناوین سربرگ، ستون کناری، کادر محتوا و پاصفحه داشته باشد.

می بایست در ابتدای کار با استفاده از html این قسمت را ایجاد و تعریف کنید و سپس با استفاده از سایر زبان ها، کد نویسی های دیگر بخش ها را انجام دهید.

CSS، زبان مخصوص استایل دهی

به منظور بهبود سایت های طراحی شده و همینطور شکل دهی به وبسایت ها و رفع نواقص زبان HMTL، آموزش CSS را باید شروع کنید.

CSS که مخفف Cascade Style Sheets می باشد، یکی دیگر از زبان های نشانه گذاری تحت وب است که به کاربر این امکان را می دهد تا مشخص کنید که در صفحه وب طراحی شده، هر کدام از اجزای سایت، چه شکلی و ابعادی داشته باشد. در واقع زبان CSS به منظور تکمیل طراحی رابط کاربری وبسایت ارائه شد.

به کمک زبان جاوا اسکریپت شما می توانید در وبسایت خود، بر روی قسمت های دیگر وبسایت کنترل داشته و عملکرد بخش های مختلف وبسایت را کنترل کرده و یا حالات و شرایط خاصی را پیاده سازی کنید.

در حال حاضر نیاز به وب‌سایت‌های ایستا زیاد نیست و 99 درصد وب‌سایت‌ها در قالب وب‌سایت‌های پویا راه‌اندازی شده‌اند. اما این بدین معنی نیست که شما نیازی به یادگیری زبان‌های HTML ،CSS، جاوا اسکریپت و jQuery ندارید، بلکه نیاز شما به یادگیری این زبان‌ها همچنان پابرجاست.