موقع نوشتن این مطلب متوجه شدم که برای کارمزدهای NFT می‌توانم چندین مدل دسته‌بندی درست کنم؛ مثلا کارمزدها را براساس فرآیند ساخت و فرآیند لیست کردن تقسیم‌بندی کنم یا به سه نوع کارمزدهای مینت، خریدار و فروشنده دسته‌بندی کنم. اما چون ممکن بود گیج‌کننده به‌نظر برسد، یک دسته‌بندی کلی‌تر و بزرگ‌تر برای آن در نظر گرفتم؛ به ترتیب و یکی‌یکی انواع کارمزدهای NFT را برمی‌شمرم و توضیح می‌دهم. راستی همه پلتفرم‌ها لزوما همه این کارمزدها را لحاظ نمی‌کنند و برخی ممکن است اسم آن‌ها را تغییر دهند. در ادامه این موارد را هم پوشش می‌دهم.

کارمزد مارکت پلیس

مارکت پلیس‌های ان اف تی سایت‌های واسطه‌ای هستند که خریداران و فروشندگان را بهم وصل می‌کنند. کارمزد مارکت پلیس یا کارمزد سرویس (Service Fee) به مثابه کمیسیون واسطه‌گری است. در برخی از پلتفرم‌ها هم به این کارمزد، کارمزد لیست کردن گفته می‌شود. نرخ این نوع کارمزد توسط خود پلتفرم و با توجه به سایر رقبا تعیین می‌شود. گاهی اوقات هم تخفیف‌های دوره‌ای در کار است. برخی از پلتفرم‌ها هم از خریدار و هم از فروشنده کارمزد مارکت پلیس می‌گیرند. مقایسه کارمزد سرویس در چهار مارکت پلیس برتر بازار:

کارمزد شبکه

کارمزد شبکه یا کارمزد گس (Gas Fee) همان فی تراکنش است. توکن‌های ان اف تی در این مورد تفاوتی با سایر توکن‌ها ندارند. مثلا شما وقتی تتر را از یک آدرس به آدرس دیگری جابه‌جا می‌کنید، برای اینکه تراکنش‌ شما در شبکه ثبت شود باید به ولیدیتورهای شبکه (حالا هر شبکه‌ای، مثلا اتریوم یا ترون فرقی نمی‌کند) کارمزد شبکه بدهید. این کارمزد با کوین اصلی آن شبکه پرداخته می‌شود. NFTها هم از این قاعده مستثنی نیستند. هر تغییری در وضعیت ان اف تی یک تراکنش محسوب می‌شود؛ مینت کردن، سوزاندن، تایید لیست کردن در مارکت پلیس (چه فروخته شود و چه نشود)، موجود کردن برای فروش و کنسل کردن خرید. هر تراکنشی که باید آن را توسط کیف پول خود امضا کنید، نیازمند پرداخت کارمزد است. در صرافی بایننس این نوع کارمزد با نام‌های کارمزد برداشت (Withdrawal Fee) و کارمزد واریز (Deposit Fee) شناخته می‌شود.

کارمزد ساخت حساب کاربری

بعضی از پلتفرم‌های ان اف تی برای ساخت حساب کاربری از شما کارمزد می‌گیرند. بسیاری از پلتفرم‌ها هم این کارمزد را در دل فی مارکت پلیس پنهان می‌کنند.

کارمزد رویالتی یا کارمزد سازنده

هر بار که ان اف تی فروخته می‌شود، درصدی از مبلغ فروش به سازنده اصلی ان اف تی می‌رسد که به آن کارمزد رویالتی (Loyalty fee) یا کارمزد سازنده (Creator Fee) گفته می‌شود. فروشندگان یا خریداران باید بین ۰ تا ۱۰ درصد از مبلغ فروش را به عنوان کارمزد رویالتی پرداخت کنند.

• این کارمزد رویالتی توسط سازنده NFT تنظیم می‌شود.
• کارمزد لویالتی را فقط می‌توانید زمان مینت کردن تعیین کنید.

کارمزد مینت کلکسیون

وقتی که یک کلکسیون ان اف تی درست می‌کنید، پلتفرم به صورت اتوماتیک یک قرارداد هوشمند برای شما مستقر می‌کند. لازم است که یک آدرس کیف پول برای آن قرارداد هوشمند فراهم کنید. فردی که صاحب این آدرس است، می‌تواند ادعای مالکیت کند و کارمزدهای رویالتی ان اف تی را دریافت کند. برای استقرار این قرارداد هوشمند باید کارمزد شبکه بپردازید. مینت کردن کالکشن ان اف تی شامل کارمزد استقرار قرارداد هوشمند و کارمزد سرویس است.

کارمزد‌ها در مارکت پلیس Opensea به چه صورت است؟

کارمزدهای اوپن سی هم مشابه مواردی هستند که توضیح دادم. اوپن سی کارمزدهای گس شبکه را به دو دسته کارمزد دفعه اول و کارمزد مکرر تقسیم می‌کند. کارمزدهای دفعه اول (One-time fees) کارمزدهایی هستند که وقتی یک عمل مشخصی را برای اولین بار انجام می‌دهید، پرداخت می‌شوند. این کار اجازه تعامل کیف پول شما را با پروتکل اپن سی فراهم می‌کند. هر وقت که یک آیتم را در یک کالکشن لیست می‌کنید (یعنی برای فروش موجود می‌کنید)، باید گس پرداخت کنید. وقتی برای اولین بار یک آیتم را برای فروش لیست می‌کنید، باید کارمزدهای دفعه اول را بپردازید. موارد مشمول کارمزدهای دفعه اول:

• پرداخت گس برای فهرست کردن آیتم‌های یک کالکشن
• اگر اولین‌بار است که یک حراجی (Auction) برگزار می‌کنید، باید اتر خود را به WETH تبدیل کنید. این کار هم نیازمند پرداخت گس شبکه است.
• هر زمان که برای اولین بار با یک ارز دیجیتال تعامل داشته باشید، تایید قرارداد توکن مورد نیاز است.

کارمزدهای مکرر (Recurring fees) هزینه‌هایی هستند که کاربر باید هر بار که آن عمل را انجام می‌دهد، بپردازد. مثلا پذیرش پشنهاد، انتقال ان اف تی، خرید ان اف تی، لغو مزایده، لغو حراج، تبدیل ETH به WETH، فریز کردن متادیتا، بریج توکن از یک شبکه به شبکه دیگر و غیره…

یک سوال مهم هنگام کار با اوپن سی این است که کارمزد گس تراکنش در اوپن سی بر عهده خریدار است یا فروشنده؟ پاسخ این سوال بستگی به نوع تراکنش دارد:

• اگر آیتم قیمت ثابت (Fixed Price) باشد، خریدار باید گس را بپردازد.
• وقتی فروشنده پیشنهاد (Offer) را قبول می‌کند، باید گس بپردازد.
• OpenSea برای لیست‌های حراجی که با قیمت رزرو (Reserve price set) به بالاترین پیشنهاددهنده می‌فروشد، خود گس را می‌پردازد.

افزایش یا کاهش کارمزد به چه عواملی بستگی دارد؟

افزایش یا کاهش کارمزد NFT به سیستم کارمزد پلتفرمی که با آن کار می‌کنید، بستگی دارد. بعضی از پلتفرم‌ها کارمزدهای خاصی را حذف می‌کنند و برخی دیگر مانند اوپن سی، سیستم‌ پیچیده‌تری برای مخفی کردن هزینه‌های پنهان دارند. کارمزدهایی که توسط پلتفرم لحاظ می‌شود را نمی‌توانید کاری کنید. اما در هر صورت گزینه‌های بسیاری وجود دارد که می‌توانید انتخاب ارزان‌تری داشته باشید.

اما کارمزد شبکه یکی از معدود هزینه‌هایی است که تا حدی می‌توانید کنترل کنید. مثلا انتخاب کردن یک شبکه ارزان‌تر یا تراکنش زدن در دوران خلوت‌تر از روش‌های کاهش کارمزد است، اما باز هم یک سری محدودیت‌ها پیش روی شما می‌گذارد؛ مثل وقتی که لازم است روی یک شبکه خاصی فعالیت کنید یا وقت‌هایی که تازه کار خود را شروع کرده‌اید یا خریدار تمایل دارد که ان اف تی را روی یک شبکه خاص داشته باشد.

برخی از پلتفرم‌ها مانند اوپن سی از مکانیسم لیزی مینتینگ (Lazy Minting) برای کاهش کارمزدها استفاده می‌کنند. در لیزی مینتینگ تا زمانی‌که آیتم فروخته می‌شود، نیازی به پرداخت کارمزد گس نیست. در واقع ان اف تی تا زمان فروش، مینت نمی‌شود؛ درست برعکس زمانی که اول مینت و سپس لیست می‌شود.

پرسش و پاسخ (FAQ)

• کارمزد ساخت NFT چیست؟ هزینه‌ای است که باید بابت ساخت توکن NFT بپردازید. این هزینه به صورت کلی به دو نوع کارمزد شبکه و کارمزد پلتفرم تقسیم می‌شود.

• کارمزدهای مینت NFT شامل چه مواردی می‌شود؟ هزینه‌ای است که سازنده برای ساخت ان اف تی می‌پردازد. این مدل شامل کارمزدهای مارکت پلیس و کارمزد شبکه می‌شود. یک بار برای تعامل با قرارداد هوشمند و یک بار برای لیست کردن پرداخت می‌شود.

جمع‌بندی

چه هزینه‌هایی برای ساخت NFT باید بپردازیم؟ انواع کارمزدهای ان اف تی کدامند و چه مواردی را شامل می‌شوند؟ این‌ها دو تا از مهم‌ترین سوالاتی هستند که سازندگان و معامله‌گران NFT به آن برمی‌خورند.

منبع: میهن بلاکچین